El Hijyen Politikası

EL HİJYENİ POLİTİKASI

Doküman Kodu: EN.FR       Yayın Tarihi:          Revizyon Tarihi:          Revizyon No:00

EL HİJYENİ TANIMI VE GENEL KAPSAMI

El Hijyeni: Herhangi bir el temizliği eylemi için kullanılan genel bir tanımdır.
El hijyeni; El yıkamayı, antiseptik el yıkamayı, alkollü el antiseptiği ile el ovalamayı, cerrahi
el antisepsisini, antisepsi/dekontaminasyon/bakterilerden arındırmayı, El bakımını, El temizlemeyi,
El dezenfeksiyonu, Hijyenik el antisepsisini, Hijyenik el yıkamayı kapsar.
El Hijyeni Ürünleri
Alkol bazlı el ovma ürünleri: Ellere uygulanmak için tasarlanmış ve mikroorganizmaların çoğalmasını
engelleyen alkol içerikli karışımlar (sıvı, jel veya köpük). Bu ürünler katkı
maddeleri, diğer aktif içerikler ve nemlendiricilerle birlikte bir ya da daha fazla türde alkol
tipi içerebilir
Düz Sabun: Antimikrobiyal ajan içermeyen veya çok düşük konsantrasyonda antimikrobiyal ajanın,
yalnızca koruyucu etkisinden faydalanmak üzere eklendiği deterjanlardır.
Antimikrobiyal sabun: Antimikrobiyal ajan içeren deterjanlardır

El Hijyeni Uygulamaları

Antiseptik / Antimikrobiyal el yıkama: Elleri su ve sabunla veya antiseptik ajanlar içeren
deterjanlarla yıkamak.
Antiseptik el ovma (el ovma): Su kullanmaya ihtiyaç duymadan ve durulama veya havlu ya da başka
türlü kurulama gerektirmeyen antiseptik bir el ovma ürününü mikroorganizmaların
üremesini engellemek veya azaltmak için uygulamak.
El Antisepsisi /Dekontaminasyon /Mikropları uzaklaştırma: Antiseptik bir el ovma ürününü
uygulayarak veya antiseptik bir el yıkama ürününü kullanarak mikroorganizmaların üremesini
engellemek veya azaltmak.
El Bakımı: Cilt irritasyonu riskini azaltmaya yönelik eylemler.
El Yıkama: Elleri sabun ya da antimikrobiyal sabun ve suyla yıkamak.
El Temizleme: Kir, organik maddeler veya mikroorganizmaların fiziksel veya mekanik olarak
uzaklaştırılması amacıyla gerçekleştirilen el hijyeni uygulamaları.
El Dezenfeksiyonu: Dünyanın bazı bölgelerinde yaygın bir şekilde kullanılan bir terimdir ve
antiseptik el yıkama, antiseptik el ovalama, el antisepsisi / dekontaminasyon / mikropları
uzaklaştırma, antimikrobiyal sabun ve suyla el yıkama, hijyenik el antisepsisi veya hijyenik el
ovma gibi kavramlara atıfta bulunur.
Hijyenik El Yıkama: Antiseptik bir el yıkama ürünüyle cilt florasını etkilemeden, geçici florayı
azaltmak amacıyla ellerin yıkanması anlamında kullanılır. Geniş bir spektruma sahiptir, ancak
hijyenik el ovmadan daha az etkili ve daha yavaş tesirlidir.
Cerrahi Amaçlı El Antisepsisi /Elleri Ameliyat İçin Hazırlama: Ameliyat yapacak ekip
tarafından, ciltteki kalıcı florayı azaltmak ve geçici florayı yok etmek amacıyla, ameliyat
öncesinde gerçekleştirilen antiseptik el yıkama veya antiseptik el ovalama işlemidir. Bu tür
antiseptikler genellikle kalıcı antimikrobiyal aktiviteye sahiptirler.
Cerrahi Amaçlı El Yıkama: Ameliyat öncesi ellerin yıkanması terimi, antimikrobiyal sabun ve su ile
ellerin ameliyata hazırlanması anlamında kullanılmaktadır
Cerrahi Amaçlı El Ovma: Ameliyat öncesi susuz ve alkol bazlı el ovma ürünleriyle ellerin ameliyata
hazırlanması anlamında kullanılmaktadır.

İlişkili Terimler

Gözle Görülebilir Biçimde Kirlenmiş Eller: Üzerinde kir veya vücut sıvılarının açıkça görülebilir
durumda olduğu eller.

Etki /Etkili: Bir el hijyeni formülünün laboratuvarda veya canlılar üzerinde test edildiğinde,
uygulanmasına bağlı olarak ortaya çıkan (olası) tesir.
Etkinlik /Etkin: Saha testleri gibi, el hijyeni formülünün enfeksiyonların çapraz bulaşması
veya direnç oranları üzerine etkisinin izlendiği ve el hijyeni ürünlerinin test edildiği klinik
koşullar.

EL HİJYENİNİN TIP MERKEZİ İÇİN ÖNEMİ

Usulüne uygun el yıkama hastane enfeksiyonlarının önlenmesinde en basit yöntemdir.
Yetersiz el hijyeni, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde halen yaygın olarak görülen hastane
enfeksiyonlarına neden olan başlıca etmenler arasında yer almaktadır.Yüksek morbidite, mortalite ve
tedavi maliyetine neden olan bu enfeksiyonlardan korunmaya yönelik tedbirlerin
başında, yeterli el hijyeninin sağlanması gelir.
Sağlık hizmetiyle ilişkili enfeksiyonlar hasta güvenliğiyle ilgili önemli sorunlardan birisidir.
Sağlık hizmetiyle ilişkili enfeksiyonlar; hastanede uzamış yatışa, hastalarda uzun süre normal
yaşamdan uzak kalmaya, mikroorganizmalarda antimikrobiyal direncinde artışa, artmış
maliyete ve ölüme sebep olmaktadır. Bu tür enfeksiyonların önlenmesi tıp merkezimizin
öncelikli amacıdır.
El hijyeni sağlık hizmetiyle ilişkili enfeksiyonların ve antimikrobiyallere dirençli patojenlerin
yayılımının önlenmesinde en önemli ve en basit enfeksiyon kontrol önlemidir. Yapılan araştırmalarda
el hijyeninin Sağlık hizmetiyle ilişkili enfeksiyonların oranlarını ve dirençli patojenlerin
bulaşını azaltmadaki etkisi gösterilmiştir. El hijyenine uyumun %70’ten %25’e düştüğü dönemlerde
hastane enfeksiyonlarının dört kat arttığı görülmüştür.

EL HİJYENİYE İLGİLİ GENEL TIP MERKEZİ HEDEFLERİ

Hastane enfeksiyonlarından korunmak için el hiyeninin 5 endikasyon ilkesine göre yapılması
amaçlanmaktadır. 5 endikasyon; hasta temas öncesi, hasta temas sonrası, aseptik işlemlerden önce,
vücut sıvılarıyla temas sonrası ve hasta çevresiyle temas sonrasını kapsamaktadır. Tıp merkezimiz
el hijyeni uyum oranı için hedef değer %80 olarak belirlenmiştir. Bununla
birlikte alt göstergeler bazında da ( 5 endikasyon bazında, meslek gruplarına göre ve bölüm
bazında) analizler yapılmakta ve hedef değerin yakalanması amaçlanmaktadır.

SÜREKLİ İYİLEŞTİRME STRATEJİSİ

El hijyenine uyumun geliştirilmesine yönelik etkin stratejilerin belirlenmesi ve uygulanması çok
önemlidir. Tıp merkezimizce kullanılan kullanılan stratejiler;

1.Eğitim: El hijyeninin önemi, el hijyeni endikasyonları, el hijyeni sağlama yöntemleri ve
uygulama, eldiven kullanımı ile ilgili kurallar, el antiseptikleri ile ilgili genel bilgiler, ‘’El
Hijyeni İçin 5 Endikasyon’’, alkol bazlı el antiseptikleri ile ilgili alınması gereken güvenlik
önlemleri hakkında çalışanlara eğitimler yapılmaktadır.
Eğitimler; meslek grupları ve bölümlere, çalışanların bilgi ve davranış düzeylerine göre yıllık
olarak planlanır. İşe yeni başlayan çalışanlara genel oryantasyon programı içinde el hijyeni
eğitimi yapılır.

2. Denetleme ve Geri Bildirim: Sahada yapılan el hijyeni uyum gözlemleri ve geri bildirimler
sonucunda tespit edilen uygunsuzluklara yönelik alınan önlemler el hijyeninin sürekliliğinin
sağlanması için önemlidir.

3. Hatırlatıcıların Kullanılması: İletişim ağı üzerinden çalışanlara el hijyeni ile ilgili mesaj
atılıyor ve sağlık bakım alanlarında el hijyeni karikatürleri asılıdır.

4. El hijyeni Uyumunun Değerlendirilmesi:

Hedeflerin belirlenmesi: Hastane el hijyeni uyumuna yönelik hedef değer belirler ve bu değeri
yakalamaya çalışır. (Tıp merkezimiz için hedef değer %80’dir.)

Performansın ölçülmesi: Tıp merkezinin ilgili birimlerinde el hijyeni uyum oranı EL HİJYENİ UYUMU
VERİ TOPLAMA FORMU ile 5 endikasyon kuralına göre gözlem yapılarak ölçülür.

Sonuçların değerlendirilmesi: 5 endikasyon bazında, servis bazında ve meslek bazında ölçümler
analiz edilir. El hijyeni uyum oranı; 3 aylık raporları,yönetim, EKK ve ilgili çalışanlar ile
paylaşılmaktadır.

İyileştirme: tespit edilen olumsuzluklara yönelik iyileştirme faaliyetleri planlanır ve uygulanır.
Uygulanan müdahalelerinin kısa ve uzun vadeli etkilerinin değerlendirilerek sürekli iyileştirme
sağlanmaya çalışılır
5. Anket uygulama: Çalışanların ” el hijyeni bilinci ve uygulama düzeyi ” ve “el hijyeni inanç
ölçeği” ulusal ve uluslararası geçerliliği olan ölçekler ile yılda bir ölçülür. Ölçümler sonucuna
göre iyileştirmeye yönelik gerekli
faaliyetler yapılır.

6.El hijyeni ürünlerinin kullanım miktarı: El hijyeni ürünlerinin kullanım miktarları takip
edilir.3 Aylık analizleri yapılır ve sonuçlarına göre iyileştirmeye yönelik gerekli faaliyetler
yapılır.
7. El hijyeni ekibi: El hijyeni koordinatörü ve ekip üyelerinden oluşmaktadır.El hijyeni ile ilgili
çalışmalar, gözlemler ve uygulamalardan sorumludurlar.

YÖNETİCİLER VE ÇALIŞANLARIN EL HİJYENİYLE İLGİLİ TEMEL SORUMLULUKLARI

Sağlık çalışanları,
✓ Hastaya ve işleme uygun yöntemi belirleyerek el hijyenini sağlamalıdır
✓ El hijyeni ile ilgili tıp merkezinin oluşturduğu talimatlara göre hareket etmelidir.
✓ Verilen eğitimlere katılım sağlanmaldır.
✓ Sahada tespit ettikleri malzeme ve ekipman eksikliklerini yönetime iletmelidir.
Yöneticiler,
✓ El hijyeni stratejilerini ve hasta güvenlik kültürünü teşvik eden koşullar oluşturmalıdır
✓ Sağlık çalışanlarının el yıkama için güvenli ve sürekli su kullanabilecekleri lavabolara
erişimleri sağlanmalıdır.
✓ Sağlık çalışanları için hasta bakım verdikleri ortamda kolayca erişebilecekleri alkol bazlı el
hijyen ürünleri sağlanmalıdır.
✓ El hijyenine uyum kurumsal bir öncelik haline getirilmeli ve el hijyeniyle birlikte enfeksiyonu
önlemeye ve kontrol altına almaya yönelik diğer aktivitelerde gerekli liderlik, finansal ve
yönetsel destek sağlanmalıdır.
✓ El hijyeni eğitimi ve enfeksiyon kontrol eğitimleri planlanmalıdır.
✓ Alkol bazlı el hijyen ürünlerinin üretimi ve saklanması ulusal güvenlik talimatlarına ve yerel
yasal düzenlemelere uygun olmalıdır.
✓ El hijyenine uyum analizleri yapılmalı tespit edilen eksikliklere yönelik iyileştirme
faaliyetleri başlatılmalıdır.

EL HİJYENİ İLE İLGİLİ DOKÜMANLAR

El hijyeninin sağlanması konusunda hastanemizce kullanılan dokümanlar;
✓ Enfeksiyon Kontrolü Ve Önlenmesi Prosedürü,
✓ Enfeksiyon Kontrol Planı,
✓ El Hijyeni Prosedürü,
✓ İzolasyon Önlemleri Prosedürü ,
✓ EL Yıkama Talimatı,
✓ Eldiven Kullanma Talimatı’dır.